Otoczenie zewnętrzne w krajach bałtyckich i na Ukrainie

Litwa

W 2017 roku tempo wzrostu gospodarki litewskiej znacznie przyspieszyło dzięki poprawie sytuacji na świecie. Globalny popyt na dobra inwestycyjne wzrósł, poprawiając istotnie kondycję handlu zagranicznego. Przyrost inwestycji miał pozytywny wpływ na rozwój importu i exportu w różnych krajach, włączając w to kluczowych partnerów handlowych Litwy. Dodatkowym motorem wzrostu handlu była poprawa kondycji krajów uzależnionych od eksportu surowców, które zyskały na wzroście ich cen na globalnym rynku (tj. Rosja, której import wpływa na kondycję handlu w całym regionie). W związku z tym szacuje się, że realny PKB wzrośnie o 3,6% w 2017 roku (dane odsezonowane)¹.

Inflacja pozostała na podwyższonym poziomie, na koniec roku osiągnęła poziom 3,9%. Zmiany cen pozostawały pod wpływem krajowej sytuacji gospodarczej oraz zmieniających się trendów na światowym rynku surowców. Te ostatnie doprowadziły w ostatnich miesiącach 2017 roku do wzrostu cen konsumpcyjnych powyżej wcześniej oczekiwanych poziomów. Wzrost ten spowodowały zmiany na rynkach towarowych i nie dotyczył on wyłącznie Litwy, podobne zjawisko, wzrost cen żywności oraz paliwa, zaobserwowano również w innych krajach UE.

1 Lithuanian economic review, 12/2017, Bank Litwy

Łotwa

Wzrost PKB w III kwartale 2017 roku² jest zbieżny z szybkim szacunkiem - 6,2% r/r (dane odsezonowane). Polepszenie kondycji łotewskiej gospodarki w 2017 roku to zasługa poprawy w niemal każdym sektorze, w tym także w budownictwie po ubiegłorocznym pogorszeniu koniunktury.

Od końca 2016 roku bilans handlu zagranicznego odzwierciedla ożywienie światowej gospodarki. Eksport łotewskich towarów i usług rósł. W pierwszych dziesięciu miesiącach 2017 roku eksport wzrósł o 9,6% w ujęciu rocznym. Ciągła poprawa kondycji łotewskich partnerów handlowych oraz rosnące ceny na świecie, to główne czynniki poprawy wartości eksportu.

Według danych Centralnego Biura Statystycznego Łotwy roczny wskaźnik inflacji z grudnia 2017 roku wyniósł 2,2%. W ujęciu miesiąc do miesiąca ceny produktów niespożywczych nieznacznie spadły, podczas gdy ceny usług wzrosły. Wzrost tych ostatnich to efekt zwiększenia popytu wynikającego z gwałtownego podwyższenia wynagrodzeń. Chociaż ceny niektórych produktów żywnościowych nadal pozostają wysokie w ujęciu rocznym, to w ostatnich miesiącach zaobserwowano bardziej umiarkowane podwyżki cen, a nawet ich spadek.

2 Monthly Newsletter, 01/2018, Bank Łotwy

Estonia

W 2017 roku estońska gospodarka, podobnie jak inne z regionu, zyskiwała na sile. Według danych Estońskiego Banku³ roczny wzrost PKB w III kwartale wyniósł 4,2%. Podobnie jak w pozostałych krajach bałtyckich, impulsem do wzrostu estońskiej gospodarki była poprawa sytuacji gospodarczej partnerów handlowych Estonii i innych krajów w Europie. Bank Estonii prognozuje, że wzrost PKB w całym 2017 roku przekroczy 4%, co jest najszybszą stopą wzrostu w ciągu ostatnich sześciu lat.

Indeks cen konsumpcyjnych (CPI) wzrósł o 3,4% w 2017 roku⁴, w porównaniu do ubiegłego roku. Roczna zmiana wskaźnika w dalszym ciągu była uzależniona od cen żywności, a na wzrost w znacznym stopniu wpłynęły zmiany cen w otoczeniu zewnętrznym. Niższa produkcja podniosła ceny na rynkach globalnych najbardziej w przypadku produktów mleczarskich. Nie bez wpływu pozostały także rosnące ceny energii.

3 Estonian Dane opublikowane przez Estoński Urząd Statystyczny
4 Economy and monetary policy, 4/2017, Bank Estonii

Ukraina

Rok 2017 przyniósł kontynuację poprawy sytuacji ekonomicznej i politycznej w kraju. W III kwartale 2017 roku PKB Ukrainy wzrósł o 2,1% w porównaniu z analogicznym okresem 2016 roku. Wskaźnik inflacji już trzeci rok z rzędu utrzymuje się na wysokim poziomie. W 2017 roku wyniósł 13,7%. Głównymi czynnikami mającymi wpływ na stopę inflacji były: wzrost cen regulowanych administracyjnie (gazu, energii elektrycznej oraz wody), wzrost minimalnej płacy (dwukrotny w 2017 roku) i dochodów ludności. Niekorzystne czynniki pogodowe a także niski poziom zbiorów niektórych owoców i warzyw również przyczyniły się do wzrostu inflacji.

Po 11 miesiącach 2017 roku odnotowano ujemne saldo w handlu zagranicznym towarów i usług (- 5 775 mln USD). To efekt nierozwiązanego konfliktu na wschodzie Ukrainy. Utrata kontroli nad zasobami na wschodzie ograniczyła zdolność eksportu kraju (zakłócone wydobycie i produkcja energii elektrycznej).