Sytuacja na rynku
Polski sektor bankowy jest największym w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, posiadając aktywa o wartości ponad 1 782 mld zł. Według stanu na koniec grudnia 2017 roku w Polsce funkcjonowało 35 krajowych banków komercyjnych, 553 banki spółdzielcze oraz 29 oddziałów instytucji kredytowych.
Sytuacja sektora bankowego w 2017 roku pozostawała stabilna, czemu sprzyjało utrzymujące się ożywienie gospodarki oraz funkcjonowanie banków w środowisku niskich stóp procentowych. W roku 2017 roku, sektor bankowy wypracował zysk netto na poziomie 13,6 mld zł wobec 13,9 mld zł w analogicznym okresie roku poprzedniego (spadek o 2,3%). Obniżenie wyników finansowych nastąpiło głównie na skutek sprzedaży udziałów w VISA Europe. Z wyłączeniem tego zdarzenia zrealizowany wynik finansowy netto byłby wyższy niż zrealizowany w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Na kształtowanie się wyniku netto sektora miały głównie wpływ wzrost wyniku z tytułu działalności bankowej (do 24,9 mld zł, tj. o 4,1% więcej w porównaniu do 2016 roku), który nastąpił w rezultacie istotnie wyższego wyniku odsetkowego (o 12,1%), przy jednoczesnym zwiększeniu poziomu wyniku z tytułu opłat i prowizji (o 9,1%).
Na rekordowy wynik odsetkowy okresie od stycznia do grudnia 2017 roku w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego wpłynął spadek kosztów odsetkowych (o 2,1% r/r) przy jednoczesnym wzroście przychodów z tytułu odsetek (o 7,9% r/r). Wynik taki został osiągnięty dzięki zarówno wysokiej marży odsetkowej (do 2,38%) jak i rosnącej bazie kredytowej (głównie w obszarze kredytów dla przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych). Stabilnemu rozwojowi akcji kredytowej sprzyja utrzymujące się ożywienie, poprawa sytuacji na rynku pracy i nastrojów konsumentów, dobra sytuacja finansowa sektora przedsiębiorstw, rekordowo niskie stopy procentowe oraz stabilna jakość portfela kredytowego.
Koszty działania banków (bez uwzględnienia amortyzacji i rezerw) w analizowanym okresie, w ujęciu rok do roku wzrosły o 4,3% do 33 mld zł. Wzrost ten był spowodowany zwiększeniem się poziomu kosztów pracowniczych (o 5,8% do 16,6 mld zł) oraz wzrostem kosztów ogólnego zarządu (o 2,8% do 16,4 mld zł). Należy jednak zauważyć, że widoczna jest kontynuacja procesu optymalizacji zatrudnienia i sieci sprzedaży oraz rozwoju bankowości elektronicznej prowadząca do stopniowej redukcji zatrudnienia i sieci sprzedaży.
Saldo odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości aktywów finansowych w 2017 roku w porównaniu do roku ubiegłego wzrosło o 7,8% i wyniosło 8,2 mld zł.
Wartość aktywów sektora bankowego w 2017 roku kształtowała się na poziomie 1 782 mld zł i była o 4,1% (tj. 70,4 mld zł) wyższa od poziomu z końca 2016 roku.
Należności brutto od sektora niefinansowego na koniec 2017 roku w porównaniu do roku ubiegłego wzrosły o 3,2% i wyniosły 1 045 mld zł. Głównymi obszarami wzrostu były należności od przedsiębiorstw (+6,1% r/r) oraz należności od gospodarstw domowych (+1,7% r/r).
Wielkość funduszy własnych sektora bankowego dla współczynników kapitałowych, wyliczona zgodnie z regulacjami zawartymi w Rozporządzeniu CRR, wyniosła na koniec września 2017 roku 187,3 mld zł i w porównaniu do końca września 2016 roku wzrosła o 8,9%.
Łączny współczynnik kapitałowy sektora bankowego ukształtował się na koniec września 2017 roku na poziomie 18,65% (wzrost o 1,1 p.p. w stosunku do końca września 2016 roku), a współczynnik kapitału podstawowego Tier I na koniec wyżej wymienionego okresu wyniósł 17,22% (wzrost w porównaniu z końcem września 2016 roku o 1,2 p.p.). Wzrost jest wynikiem stałego zalecania utrzymania mocnej bazy kapitałowej, a w przypadku niektórych banków jej dalszego wzmocniania.
Istotne umowy
Nabycie akcji Banku Pekao
W wyniku rozliczenia 7 czerwca 2017 roku transakcji kupna od UniCredit S.p.A. (Unicredit) przez PZU oraz PFR S.A. (PFR), 86 090 172 akcji Banku Pekao, stanowiących 32,8% kapitału zakładowego i uprawniających do wykonywania 86 090 172 głosów, stanowiących 32,8% ogólnej liczby głosów, PZU oraz PFR łącznie przekroczyły próg 25% ogólnej liczby głosów w banku.
Rozliczenie wynikało z podpisanej 8 grudnia 2016 roku PZU i PFR umowy z UniCredit dotyczącej kupna 32,8% akcji Pekao za łączną kwotę 10,6 mld zł. Cena zawierała także zapłatę za nabyte prawo do dywidendy za rok 2016, czyli łącznie 456 mln zł. Cena nabycia jednej akcji wyniosła 123 zł. Była to jedna z największych transakcji w sektorze bankowym w Europie w ostatnich latach. Nabycie akcji Banku Pekao wiązało się z aspiracjami PZU wyrażonymi w strategii Grupy do 2020 roku, gdzie zakładano osiągnięcie aktywów w wysokości co najmniej 140 mld zł w sektorze bankowym oraz 50 mld zł aktywów w zarządzaniu na rzecz osób trzecich. Zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy PZU i PFR, podmioty te będą współpracować w celu zapewnienia efektywnej realizacji strategii rozwoju Banku Pekao, utrzymując aktualny profil niskiego ryzyka, solidny poziom rentowności oraz stabilną politykę długoterminową w zakresie wypłat dywidendy z zysku.
Istotą porozumienia było określenie zasad współpracy PZU i PFR po realizacji nabycia akcji Banku Pekao od UniCredit oraz praw i obowiązków jako akcjonariuszy banku, w szczególności w zakresie ustalania sposobu wspólnego wykonywania prawa głosu z posiadanych akcji, a także prowadzenia wspólnej długoterminowej polityki w zakresie działalności banku dla osiągnięcia wskazanych powyżej celów. W szczególności PZU i PFR zobowiązały się wobec siebie do głosowania „za” podejmowaniem uchwał o podziale zysku i wypłacie dywidendy, na zasadach i w granicach określonych mającymi zastosowanie przepisami prawa i rekomendacjami KNF oraz zgodnie z dotychczasową praktyką banku.
Współpraca Banku Pekao i Alior Bank
23 października 2017 roku Bank Pekao i Alior Bank podpisały list intencyjny dotyczący woli podjęcia wstępnych rozmów dotyczących potencjalnych strategii współpracy, które mogłyby zostać wypracowane w celu zwiększenia wartości dla akcjonariuszy oraz klientów. Podjęcie wstępnych rozmów oraz przeprowadzenie stosownych analiz, z uwzględnieniem wymiany informacji poprzedzonej uzyskaniem odpowiednich autoryzacji, będzie miało na celu ocenienie zasadności tej współpracy w oparciu o różne scenariusze.
Współpraca banków z PZU oraz PZU Życie
Ponadto w ramach współpracy Pekao oraz Alior Bank z Grupą PZU, obecne działania dziela się na 4 obszary:
Działalność Grupy Kapitałowej Pekao
Na czele Grupy Kapitałowej Pekao stoi Bank Pekao, uniwersalny bank komercyjny, oferujący pełny zakres usług bankowych świadczonych na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych, prowadzący działalność głównie w Polsce. Grupa Kapitałowa Pekao obejmuje instytucje finansowe działające na rynkach: bankowym, zarządzania aktywami, funduszy emerytalnych, usług maklerskich, doradztwa transakcyjnego, leasingu i faktoringu.
Bank Pekao jest od 2017 roku częścią Grupy PZU, największej instytucji finansowej w Europie Środkowo-Wschodniej. Celami strategicznymi banku ogłoszonymi w ramach nowej strategii na lata 2018-2020 „Siła Polskiego Żubra” jest osiągnięcie pozycji lidera rentowności w polskim sektorze bankowym poprzez wejście na ścieżkę inteligentnego wzrostu w modelu biznesowym opartym o wysoką efektywność i jakość procesów. Rozwój biznesu oparty jest o silną pozycję kapitałową i płynnościową przy zachowaniu najwyższych standardów w zakresie zarządzania ryzykiem oraz dalszej poprawie efektywności kosztowej.
Ponadto bank będzie realizować możliwe synergie wynikające ze współpracy w ramach Grupy PZU, co ogłosił w 2017 roku. Wytyczony kierunek innowacyjności, może być też dla banku obszarem do partnerstw z liderami technologii, innymi instytucjami finansowymi oraz firmami konsumenckimi.
Produkty i usługi
Bank oferuje konkurencyjne na rynku polskim produkty i usługi, wysoki poziom obsługi klientów oraz rozwiniętą sieć oddziałów i bankomatów, z dogodnym dostępem na terenie całego kraju, a także z profesjonalnym centrum obsługi telefonicznej oraz konkurencyjną platformą bankowości internetowej i mobilnej dla klientów indywidualnych, korporacyjnych oraz małych i mikro firm.
Segmentacja klienta
Model biznesowy banku oparty jest na segmentacji klientów wyodrębniającej następujące grupy:
Pekao TFI
W ramach Grupy kapitałowej Pekao działa również Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (Pekao TFI). Pekao TFI jest najstarszym towarzystwem funduszy inwestycyjnych w Polsce dostarczającym klientom nowoczesne produkty finansowe udostępniając możliwości inwestowania na największych światowych rynkach kapitałowych. Od wielu lat tworzy programy oszczędnościowe, w tym także programy oferujące możliwość dodatkowego oszczędzania na emeryturę w ramach trzeciego, dobrowolnego filaru emerytalnego. W ofercie Pekao TFI dostępna jest również usługa zarządzania portfelami. Na koniec 2017 roku spółka posiadała aktywa w zarządzaniu w wysokości 18,4 mld zł dając tym samym udział w rynku na poziomie 6,6%.
Nowe produkty i usługi
Od połowy 2017 roku klienci banku mogą korzystać z nowego serwisu mobilnego Pekao24 na przeglądarki w telefonach komórkowych, który oprócz zmiany wizualnej, przyjaznej nawigacji i intuicyjnej obsługi, zawiera funkcje znane klientom z aplikacji Pekao24 na tablety i z serwisu internetowego: podsumowanie wydatków wg kategorii, możliwość skorzystania z oferty kredytowej „na klik” oraz możliwość wymiany walut po preferencyjnych kursach. W 2017 roku bank udostępnił kolejne funkcje – teraz każdy użytkownik serwisu może przeglądać kursy walut i korzystać z wygodnego kalkulatora do szybkiego określenia wartości przewalutowania. Serwis pozwala również rozłożyć na raty spłatę zadłużenia karty kredytowej Elastyczna.
Bank systematycznie rozszerza zakres usług możliwych do zrealizowania poprzez zdalne kanały dostępu. W 2017 roku uruchomił nowe formy kontaktu klienta z bankiem za pomocą czatu, połączenia wideo lub połączenia audio, które są dostępne po zalogowaniu do bankowości internetowej Pekao24. W 2017 roku Bank Pekao we współpracy z PZU udostępnił możliwość zakupu ubezpieczeń za pośrednictwem strony internetowej bankowości elektronicznej: Pekao24 oraz serwisu mobilnego. Oferta obejmuje ubezpieczenia dostępne w portalu Moje PZU: PZU Dom, PZU Wojażer, PZU Auto.
W 2017 roku Bank podpisał dwie umowy z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI) w ramach programu EaSI (Europejski Program na Rzecz Zatrudnienia i Innowacji Społecznych) na kredyty objęte gwarancjami EFI dla start- upów (firm działających na rynku do 2 lat). Umowy dotyczą objęcia 80% gwarancją EFI zarówno kapitału, jak i odsetek kredytów dla takich klientów. Ponadto Bank aktywnie uczestniczy w programie gwarancji de minimis zarządzanym przez BGK skierowanym do mikro i małych firm.
Strategia
Do najbardziej istotnych wydarzeń, jakie miały miejsce w 2017 roku należy zaliczyć przede wszystkim:
Działalność Grupy kapitałowej Alior Bank
Na czele Grupy kapitałowej stoi Alior Bank. Alior jest uniwersalnym bankiem depozytowo-kredytowym, obsługującym osoby fizyczne, prawne i inne podmioty będące osobami krajowymi i zagranicznymi. Podstawowa działalność banku obejmuje prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych, emitowanie bankowych papierów wartościowych oraz prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych. Bank prowadzi także działalność maklerską, doradztwo i pośrednictwo finansowe, aranżację emisji obligacji korporacyjnych oraz świadczy inne usługi finansowe.
Alior Bank jest jedną z najbardziej nowoczesnych i innowacyjnych instytucji finansowych w Polsce. To miejsce dla ludzi, którzy mają pomysły i odwagę biznesową, by wyznaczać nowe standardy bankowości. W ofercie banku są usługi i produkty zarówno dla klientów indywidualnych, jak i biznesowych, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa oraz klientów instytucjonalnych. Oferta banku łączy zasady tradycyjnej bankowości z innowacyjnymi rozwiązaniami – dzięki temu Alior Bank systematycznie wzmacnia pozycję rynkową i od lat konsekwentnie wyznacza nowe kierunki rozwoju polskiej bankowości.
Na dzień 31 grudnia 2017 roku Alior Bank obsługiwał 3,8 mln klientów indywidualnych. Wzrost liczby klientów w 2017 roku wynikał ze wzrostu organicznego Alior Banku oraz połączenia z wydzieloną częścią Banku BPH.
Produkty i usługi
Działalność banku jest prowadzona w różnych pionach, które oferują określone produkty i usługi przeznaczone dla określonych segmentów rynku. Bank aktualnie prowadzi działalność w następujących segmentach branżowych:
Z uwagi na specyfikę działalności prowadzonej w ramach segmentu detalicznego, bank wyróżnia trzy dodatkowe obszary segmentu detalicznego posiadające dedykowaną ofertę dla wyodrębnionej grupy klientów:
Money Makers TFI
W ramach Grupy kapitałowej Alior Bank działa Money Makers TFI S.A. (Money Makers). Spółka ta powstała w 2010 roku, a działalność pierwotnie koncentrowała się na usługach związanych z asset management. Współpraca Alior Banku ze spółką zależną Money Makers dotyczy trzech obszarów: asset management (zarządzanie portfelami klientów indywidualnych/ private banking), ofert ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, a także zarządzania subfunduszami Alior SFIO. Od 5 stycznia 2017 Money Makers TFI S.A. jest notowany na rynku alternatywnym warszawskiej giełdy (NewConect).
W 2017 roku do istotnych nowych produktów i usług w ofercie handlowej Grupy Alior Banku należały:
Nowe, istotne działania
Do najbardziej istotnych wydarzeń, jakie miały miejsce w 2017 roku należy zaliczyć przede wszystkim:
Łączna wartość poniesionych kosztów integracji zamknęła się w 2017 roku kwotą 77 mln zł.
Alior Bank współpracuje także z podmiotami z Grupy PZU w celu realizacji synergii kosztowych i przychodowych. Współpraca ta dotyczyć może m.in. obszarów innowacji, kanałów cyfrowych, IT, nieruchomości, marketingu, projektów rozwojowych, zakupów i produktów finansowych.
Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które będą miały wpływ na działalność banków w 2018 roku
Na sytuację sektora bankowego w 2018 roku wpływ będą mieć przede wszystkim: