5.2 Zmiany w stosowanych MSSF

Obszary powiązane:
Zdrowie
Inwestycje
Bankowość
Dobre Praktyki PZU

5.2.1 Standardy i interpretacje oraz zmiany standardów wchodzące w życie od 1 stycznia 2017 roku 

W skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym zastosowano następujące zmiany w standardach.

Nazwa standardu/interpretacjiData wejścia w życie dla rocznych okresów rozpoczynających się od dniaRozporządzenie zatwierdzające standard lub interpretacjęKomentarz
Zmiana do MSR 12 – Rozpoznanie aktywów z tytułu podatku odroczonego od niezrealizowanych strat1 stycznia 20171989/2017Zmiana wyjaśnia m. in., że niezrealizowane straty powiązane z instrumentami dłużnymi wycenianymi w wartości godziwej, dla których wartością podatkową jest ich początkowy koszt, mogą powodować powstanie ujemnych różnic przejściowych.   Zmiana nie miała wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
Zmiana do MSR 7 – Inicjatywa dotycząca ujawnień1 stycznia 20171990/2017Zmiana przewiduje przedstawianie ujawnień umożliwiających ocenę zmian wartości zobowiązań powstałych w ramach działalności finansowej (zarówno wynikających z przepływów pieniężnych, jak i zmian o charakterze niepieniężnym).   Grupa PZU zaprezentowała odpowiednie ujawnienia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Zmiany do MSSF 2014- 20161 stycznia 2017182/2018Zmiana dotyczy MSSF 12 – ujawnień dotyczących aktywów klasyfikowanych jako przeznaczone do sprzedaży lub działalność zaniechana zgodnie z MSSF 5.   Zmiana nie miała wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU.

5.2.2 Standardy i interpretacje oraz zmiany standardów wydane, jeszcze nieobowiązujące

5.2.2.1 MSSF 9 - Instrumenty finansowe

MSSF 9 Instrumenty Finansowe, opublikowany przez RMSR w lipcu 2014 roku i zatwierdzony w listopadzie 2016 roku przez Komisję Europejską, zastępuje MSR 39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena. MSSF 9 obowiązuje dla okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lub później, z możliwością wcześniejszego zastosowania.

W październiku 2017 roku RMSR opublikowała zmiany do MSSF 9 Opcje przedpłaty z ujemną kompensatą. Zmiana obowiązuje dla okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub później, z możliwością wcześniejszego zastosowania.

Grupa PZU zastosuje MSSF 9 od 1 stycznia 2018 roku, w wersji opublikowanej w lipcu 2014 roku, z jednoczesnym skorzystaniem z możliwości wcześniejszego zastosowania ww. zmiany do MSSF 9.

MSSF 9 określa nowe wymogi w zakresie klasyfikacji i wyceny instrumentów finansowych, utraty wartość aktywów finansowych oraz rachunkowości zabezpieczeń.

Szacunek wpływu zastosowania nowego standardu

Grupa PZU jest nadal w trakcie analizy praktycznych aspektów zastosowania wymogów MSSF 9 w kontekście konsolidacji należności z tytułu kredytów przejętych w transakcjach nabycia Pekao i Alior Banku, z uwzględnieniem początkowej wyceny do wartości godziwej zgodnie z MSSF 3 oraz, w szczególności, alokacji odpisów do koszyków na datę uzyskania kontroli nad Pekao i Alior Bankiem. Ponadto ostateczne rozliczenie ceny nabycia Pekao będzie miało istotne znaczenie dla oceny łącznego wpływu zastosowania MSSF 9 na skonsolidowane kapitały własne Grupy PZU.

W związku z powyższym, kalkulacja łącznego wpływu zastosowania MSSF 9 na skonsolidowane kapitały własne Grupy PZU nie została jeszcze zakończona.

Poniżej zaprezentowano szacunek na datę 1 stycznia 2018 roku wpływu wdrożenia MSSF 9 na poszczególne komponenty Grupy PZU, tj. przede wszystkim na spółki ubezpieczeniowe oraz banki – Grupę Pekao i Grupę Alior Banku (ich dane zaprezentowane zostały na podstawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych tych grup). Wykazany poniżej efekt zmiany odpisów aktualizujących wg MSR 39 na straty z tytułu ryzyka kredytowego wg MSSF 9 będzie częściowo skompensowany przez oczekiwane straty z tytułu ryzyka kredytowego już ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jako obniżenie wartości należności z tytułu kredytów Grupy Pekao i Grupy Alior Banku w części, w jakiej stanowią one element wyceny do wartości godziwej rozpoznany na momenty objęcia kontroli przez PZU nad bankami.

 Zmiana odpisów na oczekiwane straty wynikające z ryzyka kredytowegoZmiana klasyfikacji i wycenyWpływ podatko- wyRazem wpływ na kapitał własnyw tym:
     na kapitał z aktualizacji wycenyna niepodzielony wynik z lat ubiegłychNa udziały niekontrolujące
Grupa PZU (bez banków)(83)1314(56)(146)90-
Grupa Alior Banku(1 026)5195(826)4(270)(560)
Grupa Pekao(1 094)221152(721)43(187)(577)
 

Klasyfikacja i wycena aktywów finansowych

Standard wprowadza nowe podejście do klasyfikacji aktywów finansowych, która uzależniona jest od:

  • modelu biznesowego jednostki w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz
  • charakterystyki umownych przepływów pieniężnych dla składnika aktywów finansowych. Zgodnie z MSSF 9 aktywa finansowe klasyfikuje się do wyceny w:
  • zamortyzowanym koszcie;
  • wartości godziwej przez wynik finansowy;
  • wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Instrumenty klasyfikuje się na moment zastosowania MSSF 9 po raz pierwszy lub w momencie rozpoznania instrumentu. Zmiany klasyfikacji możliwe są wyłącznie w bardzo rzadkich przypadkach zmiany modelu biznesowego.

Modele biznesowe

Grupa PZU dokonała oceny modeli biznesowych, zgodnie z którymi zarządzane są składniki aktywów finansowych i przekazywana jest informacja do celów zarządczych. Analiza obejmowała m.in.:

  • sposób, w jaki wyniki modelu biznesowego i aktywów finansowych utrzymywanych w ramach tego modelu biznesowego są oceniane i przekazywane kluczowemu personelowi kierowniczemu jednostki;
  • rodzaje ryzyka, które mają wpływ na wyniki modelu biznesowego (i aktywów finansowych utrzymywanych w ramach tego modelu biznesowego), a w szczególności sposób, w jaki zarządza się tym ryzykiem.

Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz te, które są zarządzane i których wyniki są oceniane według wartości godziwej, będą wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, ponieważ nie są one utrzymywane w celu pozyskiwania wyłącznie umownych przepływów pieniężnych ani zarówno do pozyskiwania umownych przepływów pieniężnych, jak i sprzedaży aktywów finansowych.

Test SPPI

W celu oceny, czy umowne przepływy pieniężne stanowią wyłącznie spłaty kwoty głównej i odsetek (tzw. test SPPI, ang. solely payments of principal and interest) dokonywany jest specjalny test. Pod pojęciem kwoty głównej rozumie się wartość godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia. Odsetki obejmują zapłatę za wartość pieniądza w czasie, za ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie i za inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzieleniem kredytów, a także marżę zysku.

W trakcie testu SPPI analizuje się, czy składnik aktywów finansowych zawiera warunki umowne, które mogłyby zmienić terminy lub kwoty umownych przepływów pieniężnych tak, aby warunek uzyskiwania wyłącznie kwoty głównej i odsetek nie był spełniony. Dokonując oceny, Grupa PZU rozważa:

  • zdarzenia warunkowe, które mogłyby zmienić kwoty i terminy przepływów pieniężnych,
  • czynniki podwyższające oprocentowanie,
  • warunki przedpłaty i przedłużenia płatności,
  • warunki ograniczające prawo do pozyskiwania przepływów pieniężnych,
  • czynniki modyfikujące wartość pieniądza w czasie – np. okresowe resetowanie stopy procentowej.

Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie

Jako aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie klasyfikuje się składniki aktywów finansowych, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:

  • składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy,
  • spełniają test SPPI - warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.

Powyższe warunki spełniają aktywa finansowe klasyfikowane zgodnie z dotychczas obowiązującym MSR 39 do kategorii pożyczek i należności (w tym większość należności od klientów z tytułu kredytów), oraz aktywów finansowych utrzymywanych do terminu zapadalności, za wyjątkiem aktywów finansowych, dla których w wyniku analizy stwierdzono, że warunki umowy mogą powodować powstanie przepływów pieniężnych, które nie stanowią jedynie spłaty kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.

Do kategorii aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie zaklasyfikowane zostały również zakupione składniki aktywów finansowych dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Tego rodzaju aktywa finansowe zostały nabyte w związku z połączeniem z wydzieloną częścią Banku BPH w 2016 r. oraz Bankiem Meritum w 2015 r. W efekcie do kategorii wyceny wg zamortyzowanego kosztu zaliczono udzielone klientom kredyty i pożyczki oraz dłużne papiery wartościowe (obligacje skarbowe) o charakterze inwestycyjnym. Zgodnie z zasadami MSR 39 stosowanymi do dnia 31 grudnia 2017 r., pozycje zaliczane były odpowiednio do kategorii pożyczek i należności oraz aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży i utrzymywanych do zapadalności.

Dokonano również oceny modelu biznesowego dla inwestycyjnych papierów wartościowych, które są w większości utrzymywane w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych jak i sprzedaży, w wyniku której stwierdzono, że w odniesieniu do niektórych z tych papierów dotychczasową praktyką było utrzymywanie ich w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych i intencja w stosunku do nich pozostaje niezmieniona. W związku z tym oceniono, iż właściwym modelem biznesowym dla tych papierów jest model, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania umownych przepływów pieniężnych i przeklasyfikowano je do wyceny w zamortyzowanym koszcie. Poprzednio papiery te były klasyfikowane jako dostępne do sprzedaży i wyceniane w wartości godziwej przez kapitał.

Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody

Aktywa finansowe wyceniane są w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:

  • składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych,
  • spełniają test SPPI - warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.

W szczególności powyższe warunki są spełnione dla instrumentów dłużnych, które zgodnie z MSR 39 klasyfikowane były jako aktywa finansowe dostępne do sprzedaży.

W związku z zaklasyfikowaniem niektórych należności od klientów z tytułu kredytów oraz korporacyjnych i municypalnych papierów wartościowych do modelu biznesowego, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych, kredyty te będą wyceniane w wartości godziwej przez kapitał. Przed zastosowaniem wymogów MSSF 9, pozycje te wyceniane były wg zamortyzowanego kosztu, zgodnie z MSR 39.

W związku z możliwą sprzedażą niektórych aktywów z portfela papierów wartościowych dotychczas utrzymywanych do terminu zapadalności, dokonano ich przeklasyfikowania do wyceny według wartości godziwej przez kapitał, gdyż właściwym modelem biznesowym dla tych papierów jest model, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych. Przed zastosowaniem wymogów MSSF 9, pozycje te wyceniane były wg zamortyzowanego kosztu, zgodnie z MSR 39

Do tej kategorii aktywów finansowych klasyfikuje się również instrumenty kapitałowe, dla których dokonano nieodwołalnego wyboru wyceny w wartości godziwej z ujęciem późniejszych zmian wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy

Do kategorii tej klasyfikowane są pozostałe instrumenty finansowe nie spełniające warunków zaklasyfikowana do aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie lub wartości godziwej przez inne całkowite dochody. W szczególności dotyczy to następujących aktywów finansowych:

  • aktywa finansowe wyznaczone do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy,
  • aktywa finansowe klasyfikowanych zgodnie z MSR 39 jako przeznaczonych do obrotu,
  • instrumenty pochodne,
  • jednostki uczestnictwa nie będące instrumentami kapitałowymi i których nie dotyczy warunek charakterystyki przepływów pieniężnych stanowiących jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek, klasyfikowanych zgodnie z MSR 39 do aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży,
  • aktywa finansowe nie spełniające testu SPPI - dla których warunki umowne powodują, że przepływy pieniężne nie stanowią jedynie spłaty kwoty głównej i odsetek,
  • aktywa finansowe utrzymywane zgodnie z modelem biznesowym innym, niż którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy lub zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych,
  • instrumenty kapitałowe, które zgodnie z MSR 39 były klasyfikowane jako dostępne do sprzedaży i były wyceniane według wartości godziwej przez kapitał, a nie zostały nieodwołalnie wyznaczone do wyceny według wartości godziwej przez kapitał,
  • należności od klientów z tytułu kredytów, których kontraktowe przepływy pieniężne nie stanowią jedynie spłat kwoty głównej i odsetek, ze względu na dźwignię finansową zwiększającą zmienność wynikających z umowy przepływów pieniężnych. Dotyczy to przede wszystkim kredytów studenckich, kredytów z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych ekspozycji korporacyjnych. Przed zastosowaniem wymogów MSSF 9, pozycje te wyceniane były wg zamortyzowanego kosztu, zgodnie z MSR 39.

Klasyfikacja i wycena zobowiązań finansowych

Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy

Do zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy zaklasyfikowane zostały instrumenty klasyfikowane do tej kategorii zgodnie z MSR 39, w szczególności:

  • instrumenty pochodne,
  • zobowiązania z tytułu pożyczek papierów wartościowych (krótka sprzedaż),
  • kontrakty inwestycyjne na rachunek i ryzyko klienta (unit-linked),
  • zobowiązania wobec uczestników konsolidowanych funduszy inwestycyjnych.

Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie

Do zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie zaklasyfikowane zostały instrumenty klasyfikowane do tej kategorii zgodnie z MSR 39, w szczególności:

  • depozyty pozyskane przez banki Grupy PZU,
  • wyemitowane bankowe papiery wartościowe,
  • otrzymane kredyty,
  • zobowiązana z tytułu własnych dłużnych papierów wartościowych,
  • zobowiązania podporządkowane,
  • zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu.

Utrata wartości

MSSF 9 wprowadza obowiązek rozpoznawania strat oczekiwanych - ECL (ang. expected credit loss), a nie tylko poniesionych, jak to ma miejsce zgodnie z MSR 39. Oznacza to znaczący wzrost ważonych prawdopodobieństwem oszacowań oczekiwanych strat kredytowych.

Nowy model utraty wartości stosuje się dla następujących aktywów finansowych, które nie są wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy:

  • należności od klientów z tytułu kredytów
  • dłużnych papierów wartościowych
  • należności leasingowych
  • zobowiązań do udzielenia kredytów i pożyczek oraz udzielonych gwarancji finansowych (poprzednio utrata wartości była rozpoznawana zgodnie z MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe).

Dla aktywów dłużnych wycenianych w zamortyzowanym koszcie oraz w wartości godziwej przez inne całkowite dochody utrata wartości jest mierzona jako:

  • ECL w całym okresie życia to oczekiwane straty kredytowe wynikające z wszystkich ewentualnych zdarzeń niewykonania zobowiązania w całym oczekiwanym okresie życia instrumentu finansowego,
  • 12-miesięczne ECL to część oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, która reprezentuje oczekiwane straty kredytowe wynikające ze zdarzeń niewykonania zobowiązania w ramach instrumentu finansowego, które są możliwe w ciągu 12 miesięcy po dniu sprawozdawczym.

Grupa wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej ECL w całym okresie życia, za wyjątkiem następujących instrumentów, dla których rozpoznawany jest 12-miesięczny ECL:

  • dłużnych papierów wartościowych charakteryzujących się niskim ryzykiem kredytowym na dzień sprawozdawczy. Jako dłużne papiery wartościowe charakteryzujące się niskim ryzykiem kredytowym przyjmuje się papiery wartościowe posiadające zewnętrzny rating na poziomie inwestycyjnym,
  • inne instrumenty finansowe, dla których ryzyko kredytowe nie wzrosło znacząco od momentu początkowego ujęcia.

Zmiana podejścia do wyznaczania utraty wartości będzie miała istotne konsekwencje w przypadku modelowania parametrów ryzyka kredytowego oraz ostatecznej wysokości utworzonych odpisów. Nie będzie dłużej stosowany obecnie okres identyfikacji straty i odpis IBNR. Odpis będzie wyznaczany w trzech kategoriach:

  • koszyk 1 – koszyk z niskim ryzykiem kredytowym – rozpoznany zostanie 12-miesięczny ECL;
  • koszyk 2 – portfel, w którym nastąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego – rozpoznany zostanie ECL w całym okresie życia;
  • koszyk 3 – kredyty z utratą wartości – rozpoznany zostanie ECL w całym okresie życia.

Sposób kalkulacji odpisu z tytułu utraty wartości ma również wpływ na sposób rozpoznania przychodu odsetkowego – dla koszyków 1 i 2 będzie wyznaczany na bazie ekspozycji brutto, natomiast w koszyku 3 na bazie netto. W przypadku znacznego zwiększenia ryzyka kredytowego (koszyk 2), oczekiwane straty kredytowe zostaną rozpoznane wcześniej, co przełoży się na zwiększenie wysokości odpisów z tytułu utraty wartości i tym samym na wynik finansowy.

Grupa PZU ujmuje skumulowane zmiany ECL w całym okresie życia od momentu początkowego ujęcia jako odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (POCI, ang. purchased or originated credit-impaired).

Wyznaczanie parametrów PD i LGD

Do oszacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe Grupa PZU wykorzystuje parametry:

  • PD - (ang. Probability of Default) - prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania przez kontrahenta w określonym horyzoncie czasowym,
  • LGD - (ang. Loss Given Default) - procentowa strata w odniesieniu do sumy ekspozycji w przypadku niewypłacalności kontrahenta.

W przypadku emitentów oraz ekspozycji, które posiadają rating zewnętrzny, PD przypisuje się na podstawie średnich rynkowych poziomów niewypłacalności (ang. default rate) dla danych klas ratingowych. W pierwszej kolejności określa się rating wewnętrzny podmiotu/emisji zgodnie z obowiązującą w metodyką nadawania ratingów wewnętrznych. Do szacowania średniego poziomu PD wykorzystuje się tablice publikowane przez zewnętrzne agencje ratingowe.

Dla emitentów obligacji korporacyjnych i pożyczek korporacyjnych, w przypadku których nie ma ratingu zewnętrznego, stosowany jest model RiskCalc Moody’s. Do oszacowania PD stosuje się parametr EDF (ang. expected default frequency). W przypadku szacowania PD dla całego okresu życia dla ekspozycji, których termin zapadalności przekracza 5 lat (w modelu RiskCalc krzywa Forward EDF dotyczy okresu 5 letniego) przyjmuje się założenie, że w kolejnych latach parametr PD jest stały i odpowiada wartości wyznaczonej przez model w 5 roku.

Dla emitentów obligacji korporacyjnych i pożyczek korporacyjnych parametr LGD 12-miesięczny oraz dla całego okresu życia ustalany jest w oparciu o model RiskCalc Moody’s (moduł LGD). W przypadku szacowania LGD dla całego okresu życia dla instrumentów, których termin zapadalności przekracza 5 lat przyjmuje się, że w kolejnych latach parametr LGD jest stały i odpowiada wartości wyznaczonej przez moduł dla 5 roku.

Jeżeli danemu instrumentowi agencja ratingowa przyznała oddzielny rating odzysku wówczas wykorzystuje się ten parametr. Dla danego parametru RR (ang. recovery rate) zastosowanie znajduje formuła: LGD = 1-RR.

W przypadku braku możliwości zastosowania modelu RiskCalc do szacowania poziomów LGD oraz w przypadku, gdy instrument nie ma nadanego przez zewnętrzną agencję ratingową parametru LGD, przyjmuje się średni poziom RR na podstawie danych rynkowych (odpowiednio różnicując dla klasy długu korporacyjnego oraz sovereign), których

dostawcami są zewnętrzne agencje ratingowe przy zastosowaniu formuły: LGD = 1-RR. W przypadku konieczności szacowania LGD w całym okresie życia przyjmuje się, że wartość parametru jest stała. Przy wyborze danych w zakresie parametru LGD uwzględnia się stopień podporządkowania długu.

Zmiana ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia

Na każdy dzień sprawozdawczy Grupa PZU dokonuje oceny, czy ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym znacznie wzrosło od dnia jego początkowego ujęcia. Dokonując takiej oceny, Grupa PZU posługuje się zmianą ryzyka niewykonania zobowiązania w oczekiwanym okresie życia instrumentu finansowego, a nie zmianą kwoty oczekiwanych strat kredytowych. W celu dokonania takiej oceny porównuje się parametr PD dla danego instrumentu finansowego na dzień sprawozdawczy z parametrem PD na dzień początkowego ujęcia, biorąc pod uwagę racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań.

Przyjmuje się, że ryzyko kredytowe związane z instrumentem finansowym nie zwiększyło się znacznie od momentu początkowego ujęcia, jeżeli instrument finansowy charakteryzuje się niskim ryzykiem kredytowym na dzień sprawozdawczy. Grupa PZU przyjmuje, że instrument finansowy charakteryzuje się niskim ryzykiem kredytowym jeżeli posiada zewnętrzny rating na poziomie inwestycyjnym.

Dla instrumentów finansowych Grupa PZU ocenia czy ryzyko kredytowe znacząco wzrosło poprzez porównanie:

  • parametru PD w całym pozostałym okresie życia na dzień sprawozdawczy z
  • parametrem PD w całym pozostałym okresie życia oszacowanym w momencie początkowego ujęcia.

Grupa PZU regularnie monitoruje efektywność kryteriów przyjętych do identyfikacji znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego w celu potwierdzenia, że:

  • kryteria pozwalają na identyfikację znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego zanim nastąpi utrata wartości danej ekspozycji,
  • kryteria nie pokrywają się z 30 dniowym okresem przeterminowania,
  • średni czas pomiędzy identyfikacją znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego a utratą wartości jest racjonalny,
  • ekspozycje nie są generalnie przenoszone bezpośrednio z koszyka 1 (12-miesięczny ECL) do koszyka 3 (utrata wartości)
  • nie występują nieuzasadnione zmienności odpisów na oczekiwane straty kredytowe wynikające z przeniesień pomiędzy 12-miesięcznym ECL a ECL w całym okresie życia.

Rachunkowość zabezpieczeń

Przy początkowym zastosowaniu MSSF 9 istnieje możliwość podjęcia decyzji w sprawie kontynuowania stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń zgodnie z MSR 39 zamiast rozdziału 6 MSSF 9. Grupa PZU podjęła decyzję

o kontynuacji stosowania MSR 39 w zakresie rachunkowości zabezpieczeń. Jednakże w zakresie ujawnień informacji dotyczących rachunkowości zabezpieczeń grupa będzie stosowała standard MSSF 7 Instrumenty finansowe: ujawnienia informacji zmieniony przez standard MSSF 9, ponieważ możliwość wyboru polityki rachunkowości nie dotyczy zwolnienia z nowych wymogów w zakresie ujawniania informacji.

Ujawnienia informacji

Wymogi MSSF 9 spowodują istotną zmianę prezentacji ujawnień dotyczących instrumentów finansowych. Grupa PZU zamierza skorzystać ze zwolnienia z obowiązku przekształcania danych porównawczych dla okresów wcześniejszych w odniesieniu do zmian wynikających z klasyfikacji i wyceny (w tym z tytułu utraty wartości). Różnice wartości bilansowej aktywów i zobowiązań finansowych, wynikające z zastosowania MSSF 9 zostaną ujęte w pozycji „Zysk z lat ubiegłych”.

5.2.2.2 Pozostałe standardy i interpretacje oraz zmiany standardów, które wydano, ale jeszcze nie obowiązują:

  • Zatwierdzone rozporządzeniem Komisji Europejskiej:

Nazwa standardu/interpretacjiData wejścia w życie dla rocznych okresów rozpoczynających się od dniaRozporządzenie zatwierdzające standard lub interpretacjęKomentarz
MSSF 15 – Przychody z tytułu umów z klientami1 stycznia 2018          1905/2016MSSF 15 określa, w jaki sposób i kiedy ujmuje się przychody, jak i wymaga dostarczenia bardziej szczegółowych ujawnień. Standard zastępuje MSR 18 „Przychody”, MSR 11 „Umowy o usługę budowlaną” oraz wiele interpretacji związanych z ujmowaniem przychodów. Standard ma zastosowanie do prawie wszystkich umów z klientami (główne wyjątki dotyczą umów leasingowych, instrumentów finansowych oraz umów ubezpieczeniowych). Fundamentalną zasadą nowego standardu jest ujmowanie przychodów w taki sposób, aby odzwierciedlić transfer towarów lub usług na rzecz klientów oraz w takiej kwocie, która odzwierciedla wysokość wynagrodzenia (tj. płatność), do którego spółka spodziewa się uzyskać prawo w zamian za towary lub usługi. Standard dostarcza również wytycznych ujmowania transakcji, które nie były szczegółowo regulowane przez dotychczasowe standardy (np. przychody z usług czy modyfikacja umów), jak i obszerniejsze wyjaśnienia na temat ujmowania umów wieloelementowych. Standardu nie stosuje się do umów ubezpieczenia, umów o charakterze finansowym oraz działalności pobocznej (np. sprzedaży środków trwałych).   Grupa PZU zastosuje MSSF 15 zgodnie z podejściem opisanym w punkcie C3 b) – retrospektywnie z łącznym efektem dla umów obowiązujących na 1 stycznia 2018 roku (dzień pierwszego zastosowania) ujętym jednorazowo na ten dzień, co będzie wiązało się z koniecznością dodatkowego ujawnienia danych za 2018 rok także zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami. Grupa PZU dokonała analizy wpływu nowego standardu na umowy zawierane przez jednostki Grupy PZU i nie zidentyfikowała umów, dla których wdrożenie MSSF 15 miałoby istotny wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe, gdyż przychody regulowane przez MSSF 15 mają drugorzędne znaczenie dla sprawozdawczości finansowej Grupy PZU.
MSSF 16 – Leasing1 stycznia 20191986/2017MSSF 16 zastępuje MSR 17 Leasing oraz związane z tym standardem interpretacje. W odniesieniu do leasingobiorców nowy standard eliminuje rozróżnienie pomiędzy leasingiem finansowym oraz operacyjnym. Ujęcie obecnego leasingu operacyjnego w sprawozdaniu z sytuacji finansowej spowoduje rozpoznanie nowego składnika aktywów (prawa do użytkowania przedmiotu leasingu) oraz nowego zobowiązania (zobowiązania do dokonania płatności z tytułu leasingu). Prawa do użytkowania przedmiotu leasingu podlegać będą umorzeniu natomiast od zobowiązań naliczane będą odsetki. Spowoduje to powstanie większych kosztów w początkowej fazie leasingu, nawet w przypadku, gdy jego strony uzgodniły stałe opłaty roczne. Ujęcie umów leasingu u leasingodawcy w większości przypadków pozostanie niezmienione w związku z utrzymanym podziałem na umowy leasingu operacyjnego oraz finansowego.
 Wyjaśnienia do MSSF 15 – przychody z tytułu umów z klientami1 stycznia 20181987/2017Wyjaśnienia dostarczają wytycznych dotyczących identyfikacji obowiązków spełnienia świadczeń (ustalanie, w jakich przypadkach zawarte w umowie przyrzeczenia to „odrębne” towary lub usługi, które należy rozliczać osobno), rachunkowości licencji dotyczących własności intelektualnej (ustalenie, w jakich sytuacjach przychody z tytułu licencji dotyczącej własności intelektualnej należy rozliczać „przez pewien okres”, a w jakich sytuacjach w „ danym punkcie w czasie”) oraz rozróżnienia pomiędzy mocodawcą a agentem (doprecyzowanie, że mocodawca w ramach danego ustalenia kontroluje towar lub usługę przed ich przekazaniem do klienta). Zmiany w standardzie obejmują również dodatkowe praktyczne rozwiązania ułatwiające wdrożenie nowego standardu.
Zmiana do MSSF 2 – Klasyfikacja i wycena płatności w formie akcji1 stycznia 2018289/2018Zmiana zawiera wskazówki ujednolicające wymogi rachunkowości dla transakcji płatności w formie akcji rozliczanych w środkach pieniężnych, które przyjmują takie samo podejście jak w przypadku transakcji płatności w formie akcji rozliczanych w instrumentach kapitałowych, wyjątek w MSSF 2 oraz wyjaśnienia sytuacji, kiedy płatność w formie akcji rozliczanych w środkach pieniężnych zmienia się w płatności w formie akcji rozliczanych w instrumentach kapitałowych z powodu zmiany warunków umownych.   Grupa jest w trakcie analizy wpływu tych zmian na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
Zmiana do MSSF 4 – Zastosowanie MSSF 9 Instrumenty Finansowe łącznie z MSSF 4 Kontrakty Ubezpieczeniowe1 stycznia 2018          1988/2017Zgodnie ze zmianą do MSSF 4 wydaną przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości 12 września 2016 roku zakłady ubezpieczeń mają możliwość odroczenia wdrożenia MSSF 9 do momentu wejścia w życie MSSF 4 Faza II, dotyczącego kontraktów ubezpieczeniowych, jednak nie później niż do 1 stycznia 2021 roku, jednakże Grupa PZU nie jest uprawniona do wykorzystania tego zwolnienia z uwagi na znaczący udział działalności bankowej. Komisja Unii Europejskiej zezwoliła także konglomeratom finansowym na odroczenie zastosowania MSSF9 przez ubezpieczeniowe jednostki konglomeratów pod warunkiem, że żadne instrumenty finansowe nie są przenoszone między ubezpieczeniowymi a bankowymi jednostkami konglomeratów, w sprawozdaniu zawarto informację o zakładach ubezpieczeń, które nadal stosują MSR 39 a ujawnienia informacji wymagane zgodnie z MSSF 7 przedstawia się odrębnie dla jednostek ubezpieczeniowych stosujących MSR 39 oraz pozostałych jednostek stosujących MSSF 9.   Grupa PZU nie zdecydowała się na zastosowanie możliwości, o której mowa w rozporządzeniu.
Zmiany do MSSF 2014-20161 stycznia 2018182/2018Zmiany dotyczą: MSSF 1 – zniesienie zwolnień dla podmiotów stosujących MSSF po raz pierwszy w zakresie pewnych ujawnień; MSR 28 – w zakresie możliwości podejmowania przez określone jednostki indywidualnej decyzji dotyczącej wyceny udziałów w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach według wartości godziwej przez wynik finansowy zgodnie z MSSF 9.   Zmiany nie będą miały wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU.

  • Niezatwierdzone przez Komisję Europejską:

Nazwa standardu/ interpretacjiData wydania przez Radę Międzynarodowych Standardów RachunkowościData wejścia w życie dla rocznych okresów rozpoczynających się od dnia (wg Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości)Komentarz
Zmiana do MSR 40 – Przeniesienia nieruchomości inwestycyjnych8 grudnia 20161 stycznia 2018Zmiana wyjaśnia kiedy jednostka powinna dokonywać przeniesienia nieruchomości w budowie do lub z kategorii nieruchomości inwestycyjnych, w przypadku zmiany charakteru użytkowania tej nieruchomości w sytuacjach innych niż specyficznie wymienione w MSR 40.   Zmiana nie będzie miała wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU.
Interpretacja KIMSF 22 – Transakcje w walutach obcych i płatności zaliczkowe8 grudnia 20161 stycznia 2018Interpretacja wyjaśnia, jaki kurs walutowy powinien być stosowany przy ujęciu transakcji denominowanej w walucie obcej zgodnie z MSR 21 w przypadku, kiedy klient dokonuje bezzwrotnej płatności zaliczkowej za dostawę towarów lub usług. Interpretacja nie będzie miała wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU.
Interpretacja KIMSF 23 – Niepewność w kwestii uznawania przychodów podatkowych7 czerwca 20171 stycznia 2019Interpretacja powinna być stosowana w przypadku niepewności w kwestii określenia przychodów podatkowych, strat podatkowych, podstawy opodatkowania, nierozliczonych strat podatkowych, niewykorzystanych ulg podatkowych oraz stawek podatkowych, zgodnie z MSR 12.   Interpretacja nie będzie miała wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU.
Zmiana do MSSF 912 października 20171 stycznia 2019Według obecnej wersji MSSF 9 pewne opcje powodujące, że pożyczkodawca jest zmuszony zaakceptować zmniejszenie wynagrodzenia z tytułu udzielenia finansowania (w przypadku ujemnej płatności kompensacyjnej) nie spełniają testu SPPI i w związku z powyższym instrumenty zawierające takie opcje nie mogą być klasyfikowane jako wyceniane w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Zgodnie ze zmianą, znak (dodatni lub ujemny) kwoty przedpłaty nie będzie istotny – to znaczy, w zależności od stopy obowiązującej w momencie rozwiązania umowy, może zostać dokonana płatność na rzecz strony skutkująca wcześniejszą spłatą. Kalkulacja tej kompensaty musi być taka sama zarówno w przypadku kary za przedterminową spłatę, jak również w przypadku zysku z tytułu wcześniejszej spłaty.   Grupa PZU jest w trakcie analizy tej zmiany na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
Zmiana do MSR 28 – Długoterminowe udziały w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach12 października 20171 stycznia 2019Zgodne ze zmienionym MSR28, długoterminowe udziały w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach, dla których jednostka nie stosuje metody praw własności, zastosowanie ma MSSF 9, w tym również w zakresie utraty wartości.   Zmiana nie będzie miała znaczącego wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU
Zmiany do MSR 19 Świadczenia pracownicze7 lutego 20181 stycznia 2019Zmiany dotyczą wprowadzenia poprawek do wytycznych związanych z rozliczaniem w przypadku zmiany planu, ograniczenia lub rozliczenia w okresie sprawozdawczym. Zmiany wymagają od podmiotów stosowania zaktualizowanych założeń aktuarialnych do określenia bieżącego kosztu usługi i odsetek netto na pozostałą część okresu sprawozdawczego po takim zdarzeniu. Zmiany wyjaśniają również, w jaki sposób wymogi dotyczące rozliczania planu zmiana, ograniczenie lub rozliczenie wpływa na wymogi dotyczące pułapu aktywów. RMSR zdecydowała, że rozliczanie "istotnych wahań rynkowych" (w euro) nie wchodzi w zakres tych poprawek. Zmiany dotyczą zmian w planie, ograniczeń lub rozliczeń które nastąpią w dniu 1 stycznia 2019 r. lub później, z możliwością wcześniejszego zastosowania
Zmiany do MSSF 10, MSSF 12 i MSR 28 – Sprzedaż lub przeniesienie aktywów pomiędzy inwestorem a jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem11 września 2014Odroczony na nieokreślony czasGłówną konsekwencją zmiany jest rozpoznanie całości zysku lub straty w sytuacji gdy transakcja dotyczy zorganizowanego biznesu (niezależnie od tego, czy jest on umiejscowiony w jednostce zależnej czy nie), natomiast częściowe zyski lub straty rozpoznaje się, gdy transakcja dotyczy poszczególnych aktywów, które nie tworzą zorganizowanego biznesu, nawet jeżeli znajdują się w jednostce zależnej.   Zmiany nie będą miały wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU.
Zmiany do MSSF 2015-201712 grudnia 20171 stycznia 2019Zmiany dotyczą: MSSF 3 – zmiany wyjaśniają, że gdy jednostka przejmuje kontrolę nad działalnością, która jest wspólną działalnością, dokonuje ona ponownej oceny wcześniej posiadanych udziałów w tej spółce; MSSF 11 – zmiany wyjaśniają, że gdy jednostka otrzymuje wspólną kontrolę nad działalnością, która jest wspólną operacją, jednostka nie aktualizuje wcześniej posiadanych udziałów w tej firmie; MSR 12 – zmiany precyzują, że wszelkie skutki dywidend z tytułu podatku dochodowego (tj. podział zysków) powinny być ujmowane w rachunku zysków i strat, niezależnie od tego, jak powstaje podatek; MSR 23 - zmiany wyjaśniają, że jeżeli określone pożyczki pozostają nierozliczone po związaniu danego składnika aktywów z jego przeznaczeniem lub sprzedażą, to zaciągnięcie pożyczki staje się częścią funduszy, które jednostka ogólnie zaciąga, obliczając stopę kapitalizacji z ogólnych pożyczek Zmiany nie będą miały znaczącego wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy PZU
MSSF 17 – Kontrakty ubezpieczeniowe18 maja 20171 stycznia 2021Celem standardu jest określenie jednolitych zasad rachunkowości dla wszystkich typów kontraktów ubezpieczeniowych, z uwzględnieniem posiadanych przez ubezpieczyciela kontraktów reasekuracyjnych. Wprowadzenie jednolitych standardów zapewni porównywalność raportów finansowych pomiędzy jednostkami, państwami i rynkami kapitałowymi.   Na obecnym etapie nie jest możliwe oszacowanie wpływu zastosowania MSSF 17 na całkowite dochody i kapitały własne Grupy PZU.

Podsumowując, Grupa PZU nie przewiduje, aby wprowadzenie powyższych standardów oraz interpretacji (z wyjątkiem MSSF 9) miało istotny wpływ na stosowane przez Grupę PZU zasady rachunkowości.

Facebook Twitter Google Plus All